Chrześcijanie w ojczyźnie Chrystusa
Ks. Paweł Rytel-Andrianik
Exodus chrześcijan z Ziemi Świętej to jeden z głównych tematów wystąpień Papieża Benedykta XVI podczas ostatniej pielgrzymki. Rodzi się więc pytanie: Dlaczego chrześcijanie opuszczają Ziemię Obiecaną?
Statystyki są alarmujące. W samej Jerozolimie w 1940 r. mieszkało ok. 45 tys. chrześcijan, trzydzieści lat później ok. 25 tys., a obecnie mieszka ich tutaj 12,6 tys., ok. 5 tys. to katolicy. Biorąc pod uwagę fakt, że Jerozolima liczy ok. 747 tys. mieszkańców, wspólnota katolicka to zaledwie 0,7 proc. tutejszej ludności. W innych miastach sytuacja jest nieco lepsza, szczególnie w Nazarecie i w całej Galilei. Niemniej jednak chrześcijanie stanowią dziś ok. 1,9 proc. społeczności Izraela i Autonomii Palestyńskiej, w tym 0,9 proc. to katolicy.
Chrześcijanie w Ziemi Świętej znajdują się między przysłowiowym młotem a kowadłem. Etnicznie są zasadniczo Arabami, są więc przez państwo Izrael traktowani jak ludność arabska, tymczasem sami Arabowie dyskryminują chrześcijan, bo nie są muzułmanami. Samir, jeden z tutejszych chrześcijan, mówi: – Jesteśmy między dwoma narodami, które nie lubią się wzajemnie i także nas nie darzą wielką sympatią. Dla Izraelczyków jesteśmy Arabami, a więc możliwymi terrorystami, dla Arabów zaś – chrześcijanami, czyli jakby krzyżowcami. Co więcej, sami chrześcijanie stanowią bardzo kolorową mozaikę. Poza tym, że są różne Kościoły prawosławne (grecki, rosyjski, armeński, koptyjski etc.) i wiele wyznań i odłamów protestanckich, sam Kościół katolicki jest bardzo zróżnicowany. W Jerozolimie bowiem ma siedzibę 6 katolickich patriarchatów/egzarchatów: łaciński, grecki melchicki, maronicki, armeński, syryjski i chaldejski.
Jak wiemy, ważne znaczenie w kwestii opuszczania Ziemi Świętej ma sytuacja społeczno-polityczna na Bliskim Wschodzie. Kiedy Ojciec Święty wyjeżdżał z Autonomii Palestyńskiej, przedstawiciele chrześcijan zwrócili uwagę na tragiczną sytuację ludności w Gazie, przetrzymywanej w „więzieniu bez dachu”, podobnie jak ludzie pozostający za murem oddzielającym Betlejem od państwa Izrael. To wszystko utrudnia kontakt z rodzinami mieszkającymi po drugiej stronie, ponieważ wielu Arabów, w tym chrześcijan, nie otrzymuje pozwolenia na przejście przez mur demarkacyjny. Uniemożliwia to także nawiedzenie miejsc świętych. Są chrześcijanie, którzy urodzili się w Betlejem, a nigdy nie byli w Jerozolimie, odległej o 12 km.
Oprócz tego chrześcijanie, którzy tu mieszkają od lat, wskazują na problemy z wyznawcami islamu. Odczuwają pewną niechęć i podejrzliwość ze strony Arabów, choć sami są również Arabami. Jeden z tutejszych chrześcijan opowiada, że stracił pracę głównie dlatego, że jest chrześcijaninem. Jak mówi, często u muzułmanów pracują zasadniczo muzułmanie, a u chrześcijan – chrześcijanie, choć są też wyjątki. Taką atmosferę dyskryminacji czuje się nawet między dziećmi w szkole. Sytuacja pogorszyła się po ataku Stanów Zjednoczonych na Irak. Dlatego zwiększyła się liczba chrześcijan, którzy wyjeżdżają z Ziemi Świętej. Kościół katolicki, podobnie jak i inne wspólnoty chrześcijańskie, stara się temu zaradzić. Na szczególną uwagę zasługuje działalność Kustodii Ziemi Świętej Ojców Franciszkanów oraz innych zgromadzeń zakonnych, które prowadzą sierocińce, przedszkola, szkoły, szpitale i różne ośrodki pomocy. Podejmowane są wysiłki, aby Ojczyzna Chrystusa nie była swoistym muzeum, gdzie odwiedza się miejsca biblijne, lecz aby w dalszym ciągu była domem, gdzie chrześcijanie są u siebie.
W tym złożonym kontekście wizyta Benedykta XVI jest szczególnym błogosławieństwem, tym bardziej że Papież jest duchowym przywódcą ponad miliarda ludzi. Ojciec Święty podkreślał wielokrotnie, że Kościół powszechny nie zapomniał o tutejszych katolikach i tutejszych chrześcijanach. W Jerozolimie powiedział: – Zwracając się z usilną prośbą do władz o respektowanie, wsparcie i docenienie obecności w tym miejscu chrześcijan, pragnę zapewnić o solidarności, miłości i trosce całego Kościła i Stolicy Apostolskiej. Po tych słowach rozległy się na placu oklaski, jako znak podziękowania. Podobnie było w Betlejem, kiedy Ojciec Święty mówił o osobistej łączności z tutejszymi chrześcijanami. Wracając z placu celebry, zapytałem Atallę, który jest prawosławnym, co myśli o tej pielgrzymce. Odpowiedział: – Cieszę się, że Papież przyjechał do nas! On jest przecież i naszym duchowym Ojcem. I rzeczywiście, pielgrzymka papieska dodała odwagi i nadziei wszystkim chrześcijanom w Ojczyźnie Chrystusa, czego wyrazem był także jeden z napisów na transparencie: „Pope our hope!” – Papież naszą nadzieją.
"Niedziela" 21/2009