Gdańsk stolicą spółdzielczych finansów świata
Anna Cichobłazińska
Gdańsk – kolebka „Solidarności” – stał się w lipcu br. miejscem Międzynarodowej Konferencji Unii Kredytowych. Do Gdańska przybyło ponad 1400 przedstawicieli unii kredytowych z 53 krajów świata
Do idei solidarności, która stała u podstaw polskich unii kredytowych obchodzących w tym roku 20-lecie powstania, odwołał się w czasie uroczystego otwarcia Konferencji wiceprzewodniczący Światowej Rady Unii Kredytowych (World Council of Credit Unions – WOCCU) Grzegorz Bierecki, dziękując Radzie za pomoc w powstawaniu polskich kas kredytowych. – Po latach komunizmu, w czasie wyprowadzania z Polski wojsk sowieckich, przejścia gospodarki z komunistycznej na wolnorynkową, sześciu młodych ludzi zaczęło budować w Polsce unie kredytowe z niczego, od zera. Bez Waszej pomocy byłoby to niemożliwe – mówił.
„Let’s Gdansk”
Pod takim hasłem odbywała się w Polsce Międzynarodowa Konferencja WOCCU. Gdańsk na kilka dni stał się stolicą spółdzielczych finansów świata. W obradach odbywających się w gmachu Filharmonii Bałtyckiej udział wzięli delegaci ze wszystkich kontynentów. Gościem honorowym Konferencji był Lech Wałęsa. W strojach narodowych występowali przedstawiciele unii kredytowych z Europy, Azji, Afryki, Ameryki Południowej i Północnej oraz Australii. Gdańska Konferencja miała na celu wymianę doświadczeń oraz wypracowanie modelu działania spółdzielczych instytucji finansowych w dobie dominacji nowoczesnych technologii. Stąd sesje panelowe były poświęcone m.in. innowacjom w obszarze systemów płatniczych, tworzeniu portfela mobilnych usług finansowych dla osób niezamożnych oraz roli technologii mobilnych. – Działamy lokalnie, ale rynki finansowe działają globalnie – tak wyzwania stojące przed uniami kredytowymi spuentował Brian Branch, prezes i dyrektor naczelny WOCCU. Miedzynarodowa Konferencja Unii Kredytowych w Gdańsku odbywała się w ogłoszonym przez ONZ Roku Spółdzielczości. Na sali było – jak stwierdził Grzegorz Bierecki, prezes Krajowej SKOK – „kilka bilionów dolarów”. Taki potencjał zwraca uwagę wielkich graczy finansowych rynków, co na swoim przykładzie odczuły polskie kasy kredytowe.
WOCCU
Światowa Rada Unii Kredytowych – WOCCU z siedzibą w Madison (USA) skupia blisko 200 mln członków w ponad 53 tys. kas istniejących w 100 krajach świata. Łączne aktywa wynoszą prawie 1,5 biliona dolarów. Jej zadaniem jest regulacja finansów spółdzielczych w skali globalnej. Koordynuje, reguluje i wspiera unie kredytowe na całym świecie. Instytucje zrzeszone w WOCCU dbają o podnoszenie świadomości ekonomicznej i krzewienie idei spółdzielczości wśród swoich członków, troszcząc się jednocześnie o bezpieczeństwo ich oszczędności. Pierwszym wiceprzewodniczącym Światowej Rady Unii Kredytowych jest prezes Krajowej SKOK Grzegorz Bierecki. Rokrocznie inny kraj jest gospodarzem Międzynarodowej Konferencji WOCCU. Konferencje miały miejsce w: Rzymie (2005), Dublinie (2006), Calgary (2007), Hongkongu (2008), Barcelonie (2009), Las Vegas (2010), Glasgow (2011), Gdańsku (2012). Kolejnym krajem będzie Kanada – Ottawa (2013).
Kasy kredytowe to instytucje finansowe należące do swoich członków – współwłaścicieli i tylko im świadczące usługi z wypracowanego zysku. Jednak ruch spółdzielczy zawsze oddziaływał na społeczności lokalne, narodowe, a nawet międzynarodowe, wspierając domy dziecka, organizacje społeczne i sportowe, animując wydarzenia kulturalne. Włącza się także w działalność globalną: rozwój terenów wiejskich (Sri Lanka), rozwój programów edukacyjnych ograniczających rozprzestrzenianie się AIDS (Afryka), pomoc Haitańczykom poszkodowanym przez trzęsienie ziemi.
Ludzka twarz finansów
Unii kredytowych jako jedynych instytucji finansowych nie dotknął światowy kryzys finansowy. Jak muchy padały wszechpotężne banki, a spółdzielcze unie kredytowe, zbudowane na ludzkiej solidarności i zaufaniu, zachowały swoje finanse nienaruszone, a nawet zwiększyły liczbę członków, o czym wspominano w czasie obrad i co podkreślono w czasie konferencji prasowej. Ta stabilność kas kredytowych i tendencja wzrostowa może budzić nieufność lobby finansowych, które wpływają na rządy krajów celem ograniczania działalności unii kredytowych. Wspomniał o tym w czasie ubiegłorocznej Konferencji WOCCU w Glasgow jej gość honorowy – były premier Wielkiej Brytanii Gordon Brown, który powiedział, że w czasie wielkiego kryzysu finansowego, jaki ogarnął świat, „unie kredytowe pokazały światu ludzką twarz finansów”. Radził, by uważnie przyglądać się prawu, „które może ograniczyć inicjatywy unii kredytowych”, i jednocześnie robić wszystko, „by zmieniać je tak, aby mogły działać efektywnie”. Unie kredytowe skupiają nie tylko społeczności lokalne, zawodowe (np. kierowcy londyńskich taksówek) czy etniczne (emigranci, mniejszości narodowe), ale też przyciągają dotychczasowych klientów banków, rozczarowanych ich komercyjną polityką.
Bank Transfer Day
To rozczarowanie do banków w USA znalazło swój odzew w spektakularnej akcji rozpoczętej przez Kristen Christian na portalach społecznościowych, w tym Facebooku, pod nazwą „Bank Transfer Day” (Dzień Zmiany Banków). Na odzew odpowiedziało w listopadzie ub.r. 650 tys. osób, które otworzyły konta w lokalnych uniach kredytowych, rezygnując z usług wielkich instytucji finansowych, nastawionych jedynie na zyski. Akcja zyskała światowy rozgłos. Zdobyła również zwolenników w Polsce. – W poprzednich latach do kas wstępowało ok. 200-250 tys. nowych członków. W pierwszym kwartale tego roku odnotowaliśmy 176 tys. osób, które zdecydowały się na członkostwo w kasach – powiedział prezes Krajowej SKOK. W Wielkiej Brytanii szeregi tamtejszych unii zasiliło ostatnio milion osób. W 2011 r. do amerykańskich unii kredytowych przystąpiło półtora miliona członków, a w tym roku kolejne 600 tys. Proces migracji z banków do unii kredytowych trwa już co najmniej dziewięć miesięcy. – Instytucje samopomocowe oparte na wartościach są więc coraz bardziej atrakcyjne – mówił Brian Branch, prezydent WOCCU, podczas otwarcia sesji plenarnej Konferencji. – W Stanach Zjednoczonych panuje rozczarowanie do rządu federalnego i wielkich instytucji z Wall Street – dodał Mike Mercer, prezes Ligi Unii Kredytowych w Georgii. Amerykańskie unie kredytowe skupiają dzisiaj 95 mln członków z kapitałem sięgającym biliona dolarów.
Czas SKOK-ów
Nasze rodzime unie kredytowe pod nazwą Spółdzielcze Kasy Oszczędnościowo-Kredytowe (SKOK-i) narodziły się w Gdańsku 31 sierpnia 1992 r. U ich podstaw stał zapał kilku młodych ludzi oraz wsparcie i pomoc Lecha Kaczyńskiego, późniejszego prezydenta RP. Od początku kierowały się ideą: „Nie dla zysku, nie dla filantropii, lecz po to, by służyć”. Twórcy SKOK-ów respektują katolicką naukę społeczną z jej zasadą pomocniczości. Za patrona SKOK-ów uznają Franciszka Stefczyka, odwołując się tym samym do tradycji spółdzielczości bankowej sięgającej czasów zaborów. Ówczesne samoorganizowanie się społeczeństwa i samopomoc pozwoliły zachować wspólnotę narodową zarówno od strony gospodarczej, jak i duchowej. Patriotyzm twórców i pracowników współczesnych kas kredytowych – SKOK-ów zauważalny jest w działaniach podejmowanych na rzecz członków kas, społeczności lokalnych i ojczyzny.
Dziś SKOK-i mają 2,5 mln członków, korzystających z usług 2 tys. placówek. Różnorodną ofertę kierują nie tylko do indywidualnych klientów, ale także do małego biznesu. Zbudowane na rodzimym kapitale, SKOK-i działają na zasadach spółdzielczych, takich jak dobrowolne i otwarte członkostwo, demokratyczna kontrola, autonomia i niezależność. Każdy członek jest jednocześnie ich współwłaścicielem. – Chronimy naszych członków przed wyzyskiem. To nas odróżnia od banków. Dodaliśmy też do unii kredytowych nowy postulat – solidarność – mówił w czasie Konferencji Grzegorz Bierecki. – O sile i gospodarności kas świadczy fakt, że w czasie tych 20 lat działalności SKOK-ów żadna z kas nie upadła.
Unie kredytowe w Europie Środkowo-Wschodniej
Twórcy SKOK-ów czerpali wiedzę z doświadczeń i wzorów amerykańskich, kanadyjskich i irlandzkich unii kredytowych. Dziś SKOK-i wspierają rozwój systemu unii kredytowych na Ukrainie, Litwie, w Mołdawii, Azerbejdżanie i na Białorusi. Od kilku miesięcy trwają przygotowania do uruchomienia pierwszej polskiej kasy przy katolickiej parafii we Lwowie, mieście, z którym szczególnie był związany Franciszek Stefczyk. Uruchomienie tej kasy ma dla Polaków wymiar symboliczny – rozpoczynają się właśnie prace nad przygotowaniami do procesu beatyfikacyjnego Franciszka Stefczyka. – Jak tylko nauczyliśmy się samodzielnie chodzić, zaczęliśmy uczyć innych – mówił prezes Bierecki. – Polska jako lider w tej części świata organizuje szkolenia i pomaga w zakładaniu kas na Wschodzie. W naszych ośrodkach szkoliliśmy 200 prezesów ukraińskich kas, a także ich pracowników. Dziś ukraińskie kasy mają 2 mln członków. Szczególnie przychylnie patrzył na te działania tragicznie zmarły prezydent RP Lech Kaczyński, który traktował je jako budowanie pozytywnego wizerunku Polski na Wschodzie, i to bez wydawania złotówki z pieniędzy publicznych.
Warte Nobla
Jak ważne są minipożyczki na dogodnych warunkach dla rozwoju drobnej, często rodzinnej przedsiębiorczości, która jest podstawą każdej gospodarki, a także aktywizacji drobnych wytwórców – niech świadczy przyznanie pokojowej Nagrody Nobla w 2006 r. Muhammadowi Yunusowi za stworzenie w wycieńczonym wojną Bangladeszu Gramee Bank, instytucji udzielającej drobnych pożyczek na rozwój małej przedsiębiorczości. Nagroda została przyznana za „wysiłek na rzecz stworzenia warunków do ekonomicznego i społecznego rozwoju od podstaw”. Popularność akcji oraz rekordowa ściągalność kredytów świadczą o potrzebie funkcjonowania instytucji parafinansowych o dużym zaufaniu społecznym. – Unie kredytowe to nie tylko instytucje finansowe. To nowoczesne organizacje mające na celu walkę z biedą i wykluczeniem społecznym – powiedział w Gdańsku Manuel Rabines z Peru, przewodniczący WOCCU.
Wsparcie rządów
Rządy wielu krajów wiedzą, jak ważny jest ruch spółdzielczy dla rozwoju gospodarczego, dlatego tworzą programy wspierające działalność unii kredytowych. W takich krajach, jak Meksyk, Kolumbia, Peru, Brazylia i cała Ameryka Łacińska nasycenie banków jest tak niskie (bieda mieszkańców powoduje, iż nie mogą oni sprostać kryteriom stawianym przez banki komercyjne), że unie spełniają ogromną rolę w procesie reintegracji społecznej osób i całych rodzin wykluczonych ze społeczeństwa. Rządy tych krajów uznały, że potrzebna jest nowa koncepcja rozwoju, wykorzystująca własne siły i własne zasoby, a tym kryteriom w pełni odpowiadają idee unii kredytowych.
Manuel Rabines podał przykład pomocy, jakiej unie kredytowe z Limy udzieliły rolnikom żyjącym w Peru na wysokości 1200 m n.p.m. Społeczność 750 farmerów dostała wsparcie od Unii Kredytowych w Limie w postaci nasion roślin nadających się do uprawy na takiej wysokości, doradców agrarnych, którzy przeprowadzili edukację w nowoczesnej uprawie roślin, i maszyn rolniczych. Pomoc rozszerzona została o organizację rynków zbytu i dystrybucję zbiorów, co pozwoliło rolnikom pozbyć się pośredników. Tak kompleksowa pomoc spowodowała, że zmiana kultury agrarnej u farmerów peruwiańskich dała im 350 proc. zysku. Sukces odniesiony przez farmerów peruwiańskich spowodował, że unie kredytowe w Peru udzieliły podobnego wsparcia producentom żywności i wełny z lamy.
Służyć swoim członkom
„Nie dla zysku, nie dla filantropii, lecz po to, by służyć”. Idea służby swoim członkom wielokrotnie była podkreślana w czasie Konferencji. Służyć najlepszymi usługami, być z nimi w potrzebie, patrzeć na nich indywidualnie, dopasować się do ich zdolności kredytowej – to zasada działania unii. – Gdy upadała Stocznia Gdańska, Kasa Stefczyka była jedyną, która udzielała kredytów stoczniowcom – mówił podczas konferencji prasowej prezes Krajowej SKOK Grzegorz Bierecki. – Banki odmawiały im pomocy, gdyż nie byli wypłacalni. Stoczniowcy przeszli przez ten trudny czas dzięki pomocy kas.
Unie kredytowe, czyli spółdzielcze kasy, to dziś na całym świecie szansa na niezależność ekonomiczną, to niezależność od lichwiarskich pożyczek w bankach czy instytucjach parabankowych i ekonomiczna edukacja szerokich warstw społecznych. W czasie Konferencji WOCCU Brian Branch, prezydent Światowej Rady Unii Kredytowej, powiedział: – Polskie kasy czerpały kiedyś wiedzę z doświadczeń i wzorów amerykańskich unii kredytowych. Z czasem Polska przerodziła się w lidera w Europie Środkowo-Wschodniej, wspomagając rozwój ruchu spółdzielczych kas kredytowych w państwach: na Litwie, Białorusi, Ukrainie, w Macedonii. Dziś ruch spółdzielczy na całym świecie chce korzystać z rozwiązań polskich SKOK-ów.
Pomnik Jana Pawła II i Ronalda Reagana
W uroczystości rozpoczynające Międzynarodową Konferencję Unii Kredytowych wpisało się także symbolicznie odsłonięcie i poświęcenie pomnika Jana Pawła II i Ronalda Reagana. Pomnik stanął w parku im. Ronalda Reagana w Gdańsku-Przymorzu. Te dwie wielkie postaci, tak bardzo związane z umiłowaniem wolności i upadkiem systemu komunistycznego, zgromadziły na uroczystości ludzi związanych z walką o niepodległość Polski, m.in. legendarnych działaczy „Solidarności” Stanisława Fudakowskiego i Krzysztofa Wyszkowskiego. Przybyli także senator Grzegorz Bierecki, prezes Krajowej SKOK i wiceprzewodniczący WOCCU, oraz Bill Cheney, prezydent Krajowego Stowarzyszenia Unii Kredytowych w Ameryce. W uroczystości uczestniczyli również prezydent Gdańska Paweł Adamowicz oraz doradca Ambasady USA w Warszawie Michael Rosenthal. Pomnik poświęcił arcybiskup senior Tadeusz Gocłowski.
Nagrody „Feniksa” dla Prymasa Glempa i śp. Lecha Kaczyńskiego
W czasie sesji podsumowującej Konferencję WOCCU wręczone zostały najwyższe wyróżnienia polskich kas kredytowych – nagrody „Feniksa”. W roku 20-lecia SKOK-ów Kapituła Nagrody „Feniks” Spółdzielczego Instytutu Naukowego przyznała nagrodę – pośmiertnie – prezydentowi Lechowi Kaczyńskiemu i prymasowi seniorowi kard. Józefowi Glempowi. Nagrodę dla śp. prezydenta Lecha Kaczyńskiego odebrał wieloletni współpracownik prezydenta, poseł PiS, Maciej Łopiński. Na uroczystości ze względu na stan zdrowia nie przybył kard. Józef Glemp. W liście skierowanym do uczestników Konferencji podkreślił, że umiejętne posługiwanie się dobrami materialnymi, szczególnie pieniądzem, powinno być cechą priorytetową chrześcijan. Mamy wspaniałych ludzi, którzy dali tego przykład. Skomplikowany świat finansów wymaga dzisiaj stałej czujności moralnej i dbania o to, by człowiek nie stał się panem mamony.
Odbierając nagrodę dla śp. prezydenta Lecha Kaczyńskiego, Maciej Łopiński powiedział: – Niech najważniejsze dla niego słowa: solidarność, wspólnota, prawda, pamięć, patriotyzm, Bóg, honor, Ojczyzna – będą naszymi wartościami.
* * *
Czy wiesz, że...
SKOK-i gwarantują oszczędności do równowartości 100 tys. euro.
Oferta SKOK:
Lokaty
Kasy oszczędnościowo-kredytowe zawsze oferowały swoim członkom najwyżej oprocentowane lokaty. Oszczędzanie w kasach jest bezpieczne i opłacalne.
Pożyczki i kredyty
Z oferty pożyczkowej kas kredytowych skorzystać może każdy, niezależnie od źródła dochodu. Dostępne w kasach pożyczki udzielane są na korzystnych i uczciwych warunkach, zawsze są też dopasowane do potrzeb i możliwości członków kas.
Karty płatnicze
Karta Visa dostępna w kasach kredytowych to nowoczesne i wygodne narzędzie płatnicze, które służy nie tylko do wypłaty gotówki z bankomatów i przeprowadzania transakcji bezgotówkowych, ale także do identyfikacji w placówkach Kas Kredytowych SKOK.
Konta
Rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy to wygodne, bezpieczne i wysokooprocentowane konto, umożliwiające gromadzenie na nim swoich przychodów, regulowanie płatności, otrzymanie kredytu oraz karty bankomatowej.
Ubezpieczenia
Członkowie kas mogą korzystać w SKOK-ach również z ochrony ubezpieczeniowej: ubezpieczeń majątkowych i ubezpieczenia na życie. W ramach tych pierwszych można ubezpieczyć swoje mieszkanie, samochód lub wykupić ubezpieczenie podróżne. Można to również uczynić, nie ruszając się z domu – za pośrednictwem internetu.
Fundusze inwestycyjne
Jednostki funduszy inwestycyjnych zakupić można nie tylko w części placówek SKOK, ale również za pośrednictwem telefonu lub on-line.
Indywidualne Konta Emerytalne
Indywidualne Konto Emerytalne to dobrowolna dodatkowa składka, służąca podwyższeniu przyszłej emerytury (tzw. III filar). Takie konto, gwarantujące ubezpieczenie na życie bez ponoszenia dodatkowych kosztów, można założyć w każdej placówce SKOK.
Ubezpieczeniowe Fundusze Kapitałowe
Ubezpieczeniowe Fundusze Kapitałowe to połączony z ubezpieczeniem na życie sposób gromadzenia i pomnażania oszczędności.
"Niedziela" 32/2012